ผลของโปรแกรมการส่งเสริมการฉลาดรู้ทางวิทยาศาสตร์และความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับการป้องกันโรคไตเรื้อรังของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในจังหวัดนนทบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Songpon Phadungphatthanakoon, Napaphen Jantacumma and Duongdearn Suwanjinda
รับบทความ: 8 มีนาคม 2567; แก้ไขบทความ: 1 พฤษภาคม 2567; ยอมรับตีพิมพ์: 4 พฤษภาคม 2567; ตีพิมพ์ออนไลน์: 14 พฤษภาคม 2567
บทคัดย่อ
อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ที่มีความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับการป้องกันโรคไตเรื้อรังอย่างเพียงพอ สามารถดำเนินการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับการป้องกันโรคไตเรื้อรังให้กับประชาชนในชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ แนวทางการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพอย่างมีประสิทธิภาพควรส่งเสริมการฉลาดรู้ทางวิทยาศาสตร์ควบคู่ไปพร้อมกัน งานวิจัยนี้จึงพัฒนาโปรแกรมการส่งเสริมการฉลาดรู้ทางวิทยาศาสตร์และความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับการป้องกันโรคไตเรื้อรังให้กับ อสม. ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เปรียบเทียบการฉลาดรู้ทางวิทยาศาสตร์ของ อสม. ก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมฯ และ 2) เปรียบเทียบความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับการป้องกันโรคไตเรื้อรังของอสม.ก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมฯ อาสาสมัครคือ อสม.ในพื้นที่ดูแลของ รพ.สต.บ้านใหม่ เขตอำเภอปากเกร็ด จำนวน 27 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย 1) โปรแกรมฯ ประกอบด้วย 7 กิจกรรมที่ให้ อสม. ฝึกใช้สมรรถนะทางวิทยาศาสตร์ในการเรียนรู้เกี่ยวกับการป้องกันโรคไตเรื้อรังตาม องค์ประกอบของความรู้ด้านสุขภาพ 2) แบบทดสอบการฉลาดรู้ทางวิทยาศาสตร์ก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมฯ และ 3) แบบทดสอบความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับการป้องกันโรคไตเรื้อรังก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมฯ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการทดสอบค่าทีแบบตัวอย่างไม่เป็นอิสระต่อกัน ผลการวิจัยพบว่า อสม.ที่เข้าร่วมโปรแกรมฯ มีการฉลาดรู้ทางวิทยาศาสตร์และความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับการป้องกันโรคไตเรื้อรังสูงกว่าก่อนอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ดังนั้นโปรแกรมฯ นี้จึงเป็นทางเลือกที่มีประสิทธิผลที่น่าสนใจในการประยุกต์ใช้และการพัฒนาต่อยอดสำหรับการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับโรคไตเรื้อรังและโรคไม่ติดต่อเรื้อรังอื่น ๆ ให้ อสม.หรือแกนนำสุขภาพที่มีลักษณะใกล้เคียงกับ อสม. ได้
คำสำคัญ: อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน การฉลาดรู้ทางวิทยาศาสตร์ ความรอบรู้ด้านสุขภาพ การป้องกันโรคไตเรื้อรัง โปรแกรมการส่งเสริมการฉลาดรู้ทางวิทยาศาสตร์
Abstract
Village health volunteers (VHVs) having adequate health literacy for chronic kidney disease prevention (HLCKDP) could be able to work to promote HLCKDP to people in the community. Effective health literacy (HL) promotion should be encouraged in line with science literacy (SL). This research had to develop a science and health literacy enhancement program on chronic kidney disease (CKD) prevention for VHVs. The research objectives were to: 1) compare the SL of VHVs before and after participating in the program, and 2) compare HVHs’ HLCKDP before and after participating in the program. The participants were 27 VHVs who were in the area of the Ban Mai health promoting hospital in Pak Kret district. Research instruments included 1) the program consisting 7 activities that allow VHVs to practice using scientific competencies in learning about CKD prevention based on the components of HL, 2) the pre– and post–science literacy tests, and 3) the pre– and post–health literacy tests on CKD prevention for participating in the program as the research tools. The data were analyzed by descriptive statistics and t–test for dependent samples. The findings found that VHVs participating in the program had SL and HLCKDP which were significantly higher than those before participating in the program at the 0.05. Therefore, this program is beneficial for future application and further development for promoting HL on CKD and other chronic non–communicable diseases to VHVs or health leaders who are similar to the VHVs.
Keywords: Village health volunteers, Science literacy, Health literacy, Chronic kidney disease prevention, Science literacy enhancement program
Downloads
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
References
Aikenhead, G. S. (2005). Research into STS science education. Educación química 16(3): 384–397.
Anelli, C. (2011). Scientific literacy: What is it, are we teaching it, and does it matter. American Entomologist 57(4): 235–244.
Bay, J. L., Vickers, M. H., Mora, H. A., Sloboda, D. M., and Morton, S. M. (2017). Adolescents as agents of healthful change through scientific literacy development: A school–university partnership program in New Zealand. International Journal of STEM Education 4(15): 1–20.
Bloom, B. S., Madaus, G. F., and Hastings, J. T. (1971). Handbook on Formative and Summative Evaluation of Student Learning. New York: McGraw–Hill.
Campbell, R. J., and Nolfi, D. A. (2005). Teaching elderly adults to use the internet to access health care information: Before–after study. Journal of Medical Internet Research 7(2): 19.
Chiarella, D., and Keefe, L. (2008). Creating a consumer health outreach program for western New York senior citizens: Continuing a library school project. Medical Reference Services Quarterly 27(2): 221–228.
Division of Health Education, Department of Health Service Support. (2018). Guidelines for Health Behavior Change at the Provincial Level. Ministry of Public Health. (in Thai)
Dopico, E., Ardura, A., Borrell, Y. J., Miralles, L., and García–Vázquez, E. (2021). Boosting adults’ scientific literacy with experiential learning practices. European Journal for Research on the Education and Learning of Adults 12(2): 223–238.
Eilks, I. (2000). Promoting scientific and technological literacy: Teaching biodiesel. Science Education International 11(1): 16–21.
Evans, K. R., Lewis, M. J., and Hudson, S. V. (2012). The role of health literacy on African American and Hispanic/Latino perspectives on cancer clinical trials. Journal of Cancer Education 29: 299–305.
Grace, M., and Bay, J. L. (2011). Developing a pedagogy to support science for health literacy. Asia–Pacific Forum on Science Learning and Teaching 12(2): 1–13.
Hill–Briggs, F., Renosky, R., Lazo, M., Bone, L., Hill, M., Levine, D., Brancati, F. L., and Peyrot M. (2008). Development and pilot evaluation of literacy–adapted diabetes and CVD Education in urban, diabetic African Americans. Journal of General Internal Medicine 23(9): 1491–1494.
Holbrook, J., and Rannikmae, M. (2007). The nature of science education for enhancing scientific literacy. International Journal of Science Education 29(11): 1347–1362.
Hurd, P. D. (1998). Scientific literacy: New minds for a changing world. Science Education 82(3): 407–416.
Kandula, N. R., Nsiah–Kumi, P. A., Makoul, G., Sager, J., Zei C. P., Glass, S., Stephens, Q., and Baker, D. W. (2009). The relationship between health literacy and knowledge improvement after a multimedia type 2 diabetes education program. Patient Education and Counseling 75(3): 321–327.
Kanjanawasee, S. (2014). Classical Test Theory. 7th ed. Bangkok: Chulalongkorn University. (in Thai)
Marks, R., and Eilks, I. (2009). Promoting scientific literacy using a sociocritical and problem–oriented approach to chemistry teaching: Concept, examples, experiences. International Journal of Environmental and Science Education 4(3): 231–245.
Millar, R., and Osborne, J. (1988). Beyond 2000: Science Education for the Future. London: King’s College.
Mongkholmafai, J., Arethwetch W., and Kankarn W. (2020). Effectiveness of health literacy enhancement model among village health volunteers on chronic kidney disease prevention in lower northeastern region. Journal of Nursing and Health Care 38(3): 71–79. (in Thai)
National Research Council. (1996). National Science Education Standards. Washington, DC: National Academy Press.
Ngasangsai, P., Sornseeyon, P., and Phattarabenjapo, S. (2014). A case study of health literacy of village health volunteers. Isan Journal of Pharmaceutical Sciences 9: 82–87. (in Thai)
Nutbeam, D. (2008). The evolving concept of health literacy. Social Science & Medicine 67(12): 2072–2078.
OECD. (2016). PISA 2015 Results (Volume II): Policies and Practices for Successful Schools. Paris: OECD.
Ploomipuu, I., Holbrook, J., and Rannikmae, M. (2020). Modelling health literacy on conceptualizations of scientific literacy. Health Promotion International 35: 1210–1219.
Roberts, R., and Gott, R. (2010). Questioning the evidence for a claim in a socio–scientific issue: An aspect of scientific literacy. Research in Science & Technological Education 28(3): 203–226.
Rothman, R. L., DeWalt D. A., Malone R., Bryant, B., Shintani, A., Crigler, B., Weinberger M., and Pignone M. (2004). Influence of patient literacy on the effectiveness of a primary care–based diabetes disease management program. JAMA 292(14): 1711–1716.
Shrestha, N., Gautam, S., Mishra, S. R., Virani, S. S., and Dhungana, R. R. (2021). Burden of chronic kidney disease in the general population and high–risk groups in South Asia: A systematic review and meta–analysis. PLoS One 16(10): e0258494.
Susic, J. (2009). NIHSeniorHealth classes for senior citizens at a public library in Louisiana. Journal of Consumer Health on the Internet 13(4): 417–419.
Thanakitcharu, P. (2015) Current situation of chronic kidney disease in Thailand. Journal of the Department of Medical Services 5(1): 5–18 (in Thai)
Tseng, Y. J., Hong, Z. R. and Lin, H. S. (2022). Advancing students’ scientific inquiry performance in chemistry through reading and evaluative reflection. Chemistry Education Research and Practice 23(3): 616–627.
Tuttle, M. J., Cejas, D., Kang, D., Muchaamba, F., Goncarovs, B., Ozakman, Y., Aziz, F., and Orelle, A. (2023). Promoting science literacy and awareness across the globe: The role of scientists as science ambassadors. Journal of Microbiology & Biology Education 24(2): jmbe.0041–23.
Umoren, G. (2007). A science–technology–society paradigm and Cross River State secondary school students’ scientific literacy: Problem solving and decision making. Educational Research and Reviews 2(4): 82–91.
Wattanasupinyo, N., and Sangpradit, T. (2021). Enhancing scientific literacy of eighth grade students through the learning model based on project–based learning and socio–scientific issues. Srinakharinwirot Science Journal 37(2): 29–43.
Webb, P. (2009). Towards an integrated learning strategies approach to promoting scientific literacy in the South African context. International Journal of Environmental and Science Education 4(3): 313–334.
World Health Organization. (2013). Educational settings. In Kickbush, I., Pelikan, J. M., Apfel, F., and Tsouros, A. D. (Eds), Health Literacy: The Solid Facts. Copenhagen: World Health Organization Regional Office for Europe.
Yuenyong, C., and Narjaikaew, P. (2009). Scientific literacy and Thailand science education. International Journal of Environmental and Science Education 4(3): 335–349.